Prawo z kalendarzem w ręku – 16.11. Dzień Tolerancji
Mobbing i dyskryminacja stanowią jedne z najbardziej niepożądanych zjawisk w zakładzie pracy. Chociaż granica między nimi bywa często bardzo cienka, w rzeczywistości są ta dwa zupełnie różne zjawiska. Zapraszam do lektury artykułu w którym krótko opiszę różnice między mobbingiem i dyskryminacją w miejscu pracy.
- Mobbing
Podstawową cechą mobbingu jest uporczywość oraz długotrwałość nękania i zastraszania pracownika lub pracownicy. Jest to rozciągnięty w czasie proces dotyczący pracownika/pracownicy lub skierowany przeciwko nim, którego skutkiem jest wywołanie u nich zaniżonej oceny przydatności zawodowej, ale także powodujący lub mający na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika/pracownicy, izolowanie lub wyeliminowanie ich z zespołu współpracowników. Co istotne, sprawcą mobbingu może być zarówno przełożony, jak i współpracownik czy nawet podwładny. Sprawcy mobbingu mogą działać pojedynczo a także w grupach. Zaistnienie mobbingu musi udowodnić pokrzywdzony pracownik.
- Dyskryminacja
Dyskryminacja stanowi natomiast każde zachowanie, nawet jednokrotne, które sprawia, że pracownik lub pracownica są traktowani w porównywalnej sytuacji mniej korzystnie niż inni pracownicy, ze względu na ich prawnie chronioną cechę. Kodeks pracy wymienia wśród tych cech w szczególności: płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony oraz zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy. Jest to jednak zbiór otwarty i w konkretnej sytuacji może być to inna, „pozakodeksowa” cecha. Do dyskryminacji może dojść już na etapie rozmowy o pracę – np. poprzez niezatrudnienie kandydata lub kandydatki ze względu na prawnie chronioną cechę. Co istotne, to pracodawca musi wykazać, że nie doszło do dyskryminacji lub, że zastosował on obiektywne kryteria.
Najważniejszymi różnicami między mobbingiem a dyskryminacją są:
- Czas. Mobbing jest zachowaniem uporczywym i długotrwałym. Dyskryminacja może być nawet zachowaniem jednorazowym.
- Cecha prawnie chroniona. Mobbing nie wynika z żadnej indywidualnej cechy ofiary. Natomiast dla zaistnienia dyskryminacji konieczny jest związek między gorszym traktowaniem a indywidualną cechą pracownika lub pracownicy (np. ich płcią, wyznaniem czy orientacją seksualną).
- Skutek i intencje. Mobbing musi wywołać u pracownika zaniżenie własnej oceny przydatności zawodowej ale także musi powodować lub mieć na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika/pracownicy, izolowanie lub wyeliminowanie ich z zespołu współpracowników. Dyskryminacja natomiast prowadzi po prostu do mniej korzystnego potraktowania pracownika lub pracownicy od innych pracowników w porównywalnej sytuacji.
- Ciężar dowodu. W przypadku mobbingu, pracownik musi udowodnić, że był jego ofiarą – w przypadku dyskryminacji to pracodawca jest zobowiązany wykazać, że stosował obiektywne kryteria.