Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców i większe uprawnienia organów kontroli

Już 1 czerwca 2025 roku wejdzie w życie nowa ustawa o warunkach dopuszczalności powierzenia pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która wprowadzi szereg istotnych zmian w kwestii zatrudniania obcokrajowców. Ustawa zastąpi w tym zakresie przepisy dotychczasowej ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Nowe przepisy nakładają na pracodawców szereg obowiązków, mających, w zamiarze ustawodawcy, na celu zapewnienie ochrony rynku pracy w Polsce. Zmian jest wiele i w poniższym artykule chcielibyśmy zwrócić Państwa uwagę na najważniejsze z nich.

Co nowego?

Jedną z najważniejszych zmian jest całkowita cyfryzacja postępowań w sprawach legalizacji zatrudnienia cudzoziemców. Od 1 czerwca wnioski o wydanie zezwolenia na pracę i związane z nimi dokumenty, jak również wpisywanie oświadczeń o powierzeniu pracy do ewidencji odbywać się będzie poprzez dedykowany system teleinformatyczny. Co jednak istotne, dotychczas niezakończone postępowania będą kończone na podstawie dotychczasowych przepisów i „tradycyjnymi” metodami.

Ustawa wprowadza jasne definicje nielegalnego powierzenia pracy cudzoziemcowi. Stanowić je będzie między innymi powierzanie pracy cudzoziemcowi na innych warunkach lub na innym stanowisku niż te określone w zezwoleniu na pracę lub wpisanym do ewidencji oświadczeniu o powierzeniu pracy cudzoziemcowi. Za nielegalne będzie także uznane powierzenie pracy cudzoziemcowi bez zawarcia z nim umowy w formie pisemnej. Pracodawcy będą mieli również obowiązek przekazywać organowi który wydał zezwolenie na pracę kopię umowy cudzoziemca, jeszcze przed powierzeniem mu pracy, oczywiście za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Podmioty powierzające pracę cudzoziemcowi będą miały także obowiązek uzyskać od niego kopię jego dokumentów pobytowych oraz przechowywać je przez cały okres jego zatrudnienia oraz przez dwa lata po ustaniu tego okresu.

Oczywiście zmiany i w ogóle przepisy ustawy nie dotyczą powierzania pracy obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

Więcej uprawnień kontroli, wyższe kary

Rosną kwoty grzywien nakładanych za wykroczenia związane z pracą cudzoziemców. Dolną granicą będzie teraz 3.000,00 zł – górną: 50.000,00 zł (w porównaniu do aktualnego odpowiednio 1.000,00 i 30.000,00 zł), przy czym w przypadku nielegalnego powierzania pracy, karę będzie się wymierzać w kwocie nie niższej niż 3.000,00 zł za każdego nielegalnie zatrudnionego cudzoziemca. Za niektóre wykroczenia (jak np. doprowadzenie do nielegalnego zatrudnienia cudzoziemca za pomocą wprowadzenia w błąd czy żądanie korzyści majątkowej w zamian za podjęcie działań zmierzających do uzyskania zezwolenia na pracę) ustawa przewiduje surowsze kary, w kwocie od 6.000,00 zł za każdego cudzoziemca. 

Istotną zmianą jest przyznanie inspektorom pracy prawa do nakładania mandatów – w kwocie do 10.000,00 zł za szereg wykroczeń związanych z nielegalnym zatrudnianiem cudzoziemców. Dodatkowo Państwowa Inspekcja Pracy oraz Straż Graniczna zdobyły uprawnienia do dokonywania niezapowiedzianych kontroli.

Podsumowanie

Wejście w życie ustawy o warunkach dopuszczalności powierzenia pracy cudzoziemcom na terytorium RP wiąże się z wprowadzeniem szeregu nowych obowiązków dla pracodawców. Zgodność z przepisami jest kluczowa, aby uniknąć ryzyka sankcji finansowych i prawnych. Odpowiednia weryfikacja statusu cudzoziemców, dokonywanie odpowiednich zgłoszeń, przechowywanie kopii dokumentów pobytowych to tylko niektóre z wymogów, które będą musieli spełniać pracodawcy. Dostosowanie się do nowych regulacji będzie wymagało od przedsiębiorców zwiększonej uwagi i odpowiedzialności w zakresie zatrudniania obcokrajowców – zachęcamy do zwrócenia szczególnej uwagi na regulacje ustawy oraz weryfikację wewnętrznych procedur w Państwa przedsiębiorstwach.