Prawo z kalendarzem w ręku – 28.05.2025 dzień hamburgera

Prawo żywnościowe – czyli z czym jemy hamburgery?

Czasami mogłoby się wydawać, że żywność, szczególnie tzw. fast food, to nieskomplikowana rzecz. Jaka filozofia tkwi np., w takim hamburgerze? W najprostszej wersji to raptem dwa kawałki pieczywa oraz włożony między nie kawałek mięsa. Może tak być – ale problemy zaczynają się gdy takie dwa kawałki pieczywa z mięsem chcemy wprowadzić do obrotu.

Wprowadzanie żywności do obrotu wiąże się bowiem z koniecznością spełnienia szeregu często wyśrubowanych wymagań. W skali kraju główną regulacją w kwestii wprowadzania do obrotu żywności jest ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia – implementująca do krajowych realiów szereg regulacji Unii Europejskich. Kwestie żywności są zresztą regulowane przede wszystkim właśnie na poziomie Unii. Do najważniejszych (chociaż niejedynych) należą:

• Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 – regulujące ogólne zasady prawa żywnościowego, instytucję Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz zasady bezpieczeństwa żywności

Głównym celem rozporządzenia jest zapewnienie ochrony zdrowia ludzi w związku z żywnością, a także interesów konsumentów. Rozporządzenie to wprowadza m.in. zasady odpowiedzialności producentów żywności oraz wymogi dotyczące bezpieczeństwa żywności. Wprowadza także System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach (Rapid Alert System for Food and Feed – RASFF) – system umożliwiający szybkie informowanie o zagrożeniach związanych z żywnością. Zgodnie z rozporządzeniem żywność wprowadzana na rynek musi być identyfikowalna i możliwa do śledzenia w całym łańcuchu dostaw.

• Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 – regulujące higienę żywności

Rozporządzenie to reguluje wymagania dotyczące higieny żywności, nakładając obowiązki na przedsiębiorców w zakresie produkcji, przetwarzania i sprzedaży żywności. Dotyczy to zarówno producentów, jak i osób zajmujących się handlem żywnością. Przedsiębiorcy muszą zapewnić odpowiednie warunki higieniczne w miejscach produkcji i sprzedaży żywności. Niezbędne jest odpowiednie szkolenie pracowników w zakresie zasad higieny.

• Rozporządzenie (WE) nr 1169/2011 – regulujące zasady przekazywania konsumentom informacji o żywności

Akt reguluje kwestie związane z etykietowaniem żywności, w celu zapewnienia konsumentom dostępu do pełnych, jasnych i zrozumiałych informacji o produktach spożywczych. Rozporządzenie zawiera przepisy dotyczące oznakowania składników, wartości odżywczych, obecności alergenów czy daty ważności. Wymagane jest by żywność wprowadzana do obrotu była odpowiednio oznakowana (między innymi pod kątem składu, wartości odżywczej czy obecności alergenów). Konieczne jest także podanie daty minimalnej trwałości lub terminu przydatności do spożycia jak również informacji o alergenach, które mogą (choć nie muszą) być obecne w produkcie (stąd też popularne zastrzeżenia jak „może zawierać śladowe ilości orzechów, soi…” itd.).

• Rozporządzenie (WE) nr 853/2004 – regulujące szczególne zasady higiena produktów żywnościowych pochodzenia zwierzęcego

To rozporządzenie reguluje szczególne zasady dotyczące higieny żywności pochodzenia zwierzęcego, czyli przede wszystkim mięsa i produktów mlecznych, ale i innych artykułów pochodzenia zwierzęcego. Określa m.in. warunki produkcji, przechowywania i transportu tych produktów, reguluje szczególną higiena produktów mięsnych: szczegółowe wymagania dotyczące przetwarzania i przechowywania mięsa oraz wymogi dotyczące zakładów produkcyjnych.

Jak widać, prawo żywnościowe to złożony i skomplikowany system przepisów na kilku szczeblach – w tym zarówno poziomu prawa Unii Europejskiej jak i regulacji krajowych. W powyższym artykule jedynie wspomnieliśmy o kilku zasadniczych aktach prawnych istotnych dla przedsiębiorców prowadzących działalność w sektorze żywności. System jest o wiele szerszy –  a odnalezienie się w nim może być trudne i czasochłonne. Zachęcamy do skonsultowania wątpliwości z prawnikiem, tak by zapewnić zgodność z wszystkimi niezbędnymi zasadami.