Prawo z kalendarzem w ręku – 17.04. Dzień paskudy

Międzynarodowy Dzień Paskudy obchodzony jest corocznie 17 kwietnia i ma na celu uhonorowanie wszelkiego rodzaju odpychających rzeczy, zjawisk i postaci.

Na tych ostatnich pragniemy się dzisiaj właśnie na chwilę skupić. Jako bez wątpienia odpychającą kreaturę będziemy postrzegać osobę, którą spotykamy w miejscu pracy, i która wywołuje w nas swoim zachowaniem zdecydowanie nie licujące z pozytywnymi uczucia i emocje. Zachowania, które wywołują w nas te negatywne odczucia, mogą nosić znamiona mobbingu.

Kodeks Pracy w art. 94 (3) określa definicją, jakie zachowania względem pracowników lub współpracowników są mobbingiem. Możemy przeczytać, że mobbing, to: działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym  i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

Jak więc możemy zauważyć, zachowania mobbingowe mogą mieć naprawdę szerokie spektrum, poczynając np. od klasycznego zastraszania pracownika, poprzez wyśmiewanie go, jego zaangażowania, aż po formy pośrednie, takie jak zadawanie mu do wykonania czynności bezsensownych. 

Ustawodawca podkreśla w kodeksie pracy, że w przypadku, gdy mobbing wywoła  u pracownika rozstrój zdrowia (par. 3) lub, gdy pracownik wskutek mobbingu rozwiąże umowę  o pracę (par. 4), to jest on w takich sytuacjach uprawniony dochodzić odszkodowania za doznaną krzywdę. Ważne, aby oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy w takim wypadku, nastąpiło na piśmie z podaniem przyczyny, która determinuje zwolnienie.

Co ważne, nie każde zachowanie, które w miejscu pracy nam się nie spodoba  u przełożonego czy współpracownika będzie zjawiskiem mobbingu. O mobbingu możemy mówić, gdy zachowanie którego doświadczamy godzi w naszą godność, narusza nasze dobre imię, powoduje u nas obniżenie poczucia wartości. Zachowania mobbingowe często mają charakter przewlekły i występują w dłuższym okresie czasu, co nie wyklucza pojedynczego występowania takich zachowań.

Niezwykle istotnym jest, by pracodawca zwracał uwagę na edukację pracowników w tym temacie, niezależnie od tego w jakiej branży prosperuje jego firma. Mobbing w zależności od rodzaju działalności może mieć przeróżne oblicza, gdyż w zależności od charakteru przedsiębiorstwa, może on przybierać zróżnicowane formy. Łatwo wyobrazić sobie można sytuację, gdy pracownikowi np. na budowie, przełożony każe wozić puste taczki tam i spowrotem z miejsca na miejsce – takie zachowanie przełożonego będzie nosiło znamię mobbingu, gdyż nie jest z punktu widzenia ekonomicznego w jakikolwiek sposób przydatne, a ponadto pracownik ma świadomość, że jego wysiłek jest bezsensowny. Teraz wyobraźmy sobie sytuację, że w dziale prawnym, szefowa każe dokładnie czytać początkującemu prawnikowi przepisy kodeksu pracy,
w dodatku po kilka razy te same. Czy takie zachowanie nosi znamiona mobbingu? Można by się spierać jak to prawnicy mają w zwyczaju, natomiast z racji możliwości zaznajomienia z przepisami, takie czytanie przez młodego prawnika kilka razy tych samych przepisów, może przynieść prawdopodobnie jedynie pozytywne skutki, gdyż zapamięta on i nauczy się fragmentów kodeksu które czytał. Nie będzie to zatem zachowanie mobbingowe. 

Trzeba pamiętać także, by informować przełożonego / pracodawcę o przypadkach zachowań mobbingowych. Najlepiej robić to na piśmie, aby mieć namacalny dowód na zaistnienie takich okoliczności.

Bardzo ważne w kontekście rozmowy o mobbingu jest zdroworozsądkowe i przytomne podejście do tematu. Wiele w przypadku wystąpienia takiego zachowania może zależeć, od indywidualnych odczuć danej osoby oraz rodzaju sytuacji . Należy mieć na uwadze, że każdy może mieć też w pracy gorszy dzień i nie każde nieprzychylne czy niemiłe słowo do nas skierowane, będzie od razu mobbingiem. Warto zwracać uwagę jaki charakter mają wypowiedzi czy czyny do nas adresowane i czy są one powtarzalne, a także w niekonieczne miłym charakterze. W wypadku wystąpienia takowych warto zdawać sobie sprawę z przysługujących nam praw, oraz możliwości ich dochodzenia, jeśli to konieczne także przed sądem.